بررسی تأثیر محلول پاشی اوره، تاریخ برداشت و روش خشک کردن دانه بر خصوصیات زراعی و کیفیت دانه ذرت (zea mays l.) در شرایط آب و هوایی خرم آباد

نیتروژن یکی از عناصر غذایی بسیار مهم است که تأثیر عمده ای بر کمیت و کیفیت دانه ذرت دارد. ذرت دانه ای به عنوان مهم ترین منبع تأمین غذای طیور کشور مطرح است، با این وجود محصول تولیدی داخل بعضاً به دلیل پایین بودن کیفیت دانه از طرف مصرف کنندگان صنعتی چندان مورد توجه قرار نمی گیرد. یکی از مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت محصول، زمان برداشت است که خود تابع شرایط محیطی زمان برداشت قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر محلول پاشی اوره، تاریخ برداشت و روش خشک کردن دانه بر خصوصیات زراعی و کیفیت دانه ذرت (zea mays l.)در سال 1389 در ایستگاه تحقیقاتی خرم آباد، آزمایشی به صورت استریپ اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل دو روش کوددهی (محلول پاشی اوره و روش خاک مصرف اوره)، سه تاریخ برداشت (زمانی که رطوبت دانه به 20، 30 و40 درصد برسد) و چهار رقم ذرت دانه ای (ns 620، konsur 580،670 jeta و شاهدsc 704 ) با دو شیوه خشک کردن (آفتاب خشک و خشک کردن مصنوعی) می باشند. نتایج نشان داد که از میان دو روش کوددهی مورد مطالعه، با توجه به افزایش معنی دار عملکرد در نوع کوددهی خاک مصرف اوره، این تیمار به عنوان تیمار برتر شناخته شد، اما از لحاظ کیفیت دانه محلول پاشی اوره برتری دارد. هم چنین روش خاک مصرف اوره از نظر خواص فیزیکی دانه قابل توصیه می باشد، ولی از لحاظ خواص مکانیکی تیمار محلول پاشی اوره به عنوان تیمار برتر ترجیح داده می شود. در بین چهار هیبرید مورد بررسی، هیبرید ns با 50/8722 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. بررسی صفات کیفی نشان داد که بیشترین میزان پروتئین در روش آفتاب خشک مربوط به هیبرید jeta و در روش خشک کردن مصنوعی متعلق به هیبریدهای konsur و jeta بود. در بین هیبریدهای مورد بررسی از لحاظ خواص فیزیکی دانه، هیبرید jeta در مجموع بهترین هیبرید تشخیص داده شد. از لحاظ خواص مکانیکی، هیبرید ns بهتر از سایر هیبرید ها بود. اثر سطوح مختلف رطوبت دانه در زمان برداشت بر عملکرد دانه معنی دار نگردید. در بین سطوح مختلف رطوبت دانه در زمان برداشت از لحاظ خواص فیزیکی، رطوبت 20% دانه در زمان برداشت به عنوان بهترین تیمار شناخته شد. اثر رطوبت دانه در زمان برداشت در روش خشک کردن مصنوعی بر حداکثر نیروی شکست و نیروی شکست معنی دار گردید و دانه های برداشت شده در رطوبت 20%، سختی و استحکام بیشتری داشتند. اثر روش های مختلف خشک کردن بر میزان پروتئین دانه معنی دار نگردید. بیشترین میزان چربی خام دانه مربوط به روش خشک کردن مصنوعی بود. اثر تیمار روش های مختلف خشک کردن از میان خواص فیزیکی مورد بررسی فقط بر چگالی توده معنادار گردید. نهایتاً با توجه به نتایج به دست آمده، روش آفتاب خشک از لحاظ خواص مکانیکی دانه به عنوان تیمار برتر معرفی می شود. هیبرید ns و روش کوددهی خاک مصرف اوره در شرایط آب و هوایی خرم آباد برای حصول حداکثر عملکرد و هیبرید jeta و روش کوددهی محلول پاشی اوره به عنوان بهترین هیبرید و تیمار کوددهی از نظر ارزش غذایی ذرت دانه ای ظاهر شدند. هم چنین رطوبت دانه 20% در زمان برداشت از نظر خواص فیزیکی و مکانیکی به عنوان بهترین تیمار پیشنهاد می شود.